สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ช่องกล่ำบน

สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ช่องกล่ำบน

ประวัติความเป็นมา

เมื่อวันที่ ๓ กรกฎาคม ๒๕๒๕  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้ทรงเสด็จพระราชดำเนินตรวจเยี่ยมโครงการพัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขา จังหวัดปราจีนบุรี (ปัจจุบันคือโครงการพัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขาจังหวัดสระแก้ว-ปราจีนบุรี อันเนื่องมาจากพระราชดำริ)  สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถได้ทรงมีพระราชเสาวนีย์กับคณะทำงานตามโครงการฯ ดังกล่าวว่า “บริเวณด้านล่างของอ่างเก็บน้ำช่องกล่ำบน มีสภาพเหมาะสม น่าจะทำเป็นแหล่งเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าที่หายากและใกล้จะสูญพันธุ์   อีกทั้งเป็นการอนุรักษ์สัตว์ป่า และสภาพป่าในบริเวณใกล้เคียงให้อยู่ในสภาพดีด้วย”

กรมป่าไม้  โดยกองอนุรักษ์สัตว์ป่าในขณะนั้น  จึงได้ดำเนินการจัดตั้งสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน ขึ้นในพื้นที่ ๔๓๐ ไร่ ท้องที่หมู่ที่ ๑ บ้านคลองคันโท  ตำบลหนองหมากฝ้าย  อำเภอวัฒนานคร  จังหวัดสระแก้ว  ซึ่งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติปางสีดา  โดยเริ่มดำเนินการตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๒๖

สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้ทรงเสด็จพระราชดำเนินตรวจเยี่ยมการดำเนินงานของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน  เมื่อวันที่ ๑๕ ธันวาคม ๒๕๔๒

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ  สยามบรมราชกุมารี  ได้ทรงเสด็จเยี่ยมชมสัตว์ป่าในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน  เมื่อวันที่  ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๓๔








และสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้เสด็จเยี่ยมชมสัตว์ป่าที่สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน  เมื่อวันที่ ๑๕ ตุลาคม ๒๕๓๙



สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน  ได้มุ่งเน้นการเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์สัตว์ป่าที่หายากและใกล้สูญพันธุ์หลายชนิด  ทั้งสัตว์ปีก  สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และสัตว์เลื้อยคลาน

เป็ดก่า  เป็นสัตว์ป่าที่มีสถานภาพใกล้จะสูญพันธุ์อย่างยิ่ง  ให้ผลผลิตลูกเป็ดก่าทุกปี

สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน ได้เริ่มทำโครงการศึกษาทดลองเพาะพันธุ์นกเงือกตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๑ ซึ่งในฤดูการทำรังวางไข่ปีแรก มีแม่พันธุ์นกแก๊ก ทำรังและปิดปากโพรงเพียง ๘ ตัว และให้ผลผลิตเพียง ๓ แม่พันธุ์ (ร้อยละ ๓๘ ของแม่พันธุ์ที่เข้าโพรงรัง)  โดยได้ลูกนกแก๊ก จำนวน ๕ ตัว

ในฤดูการทำรังวางไข่ ปี ๒๕๕๒  มีแม่พันธุ์นกแก๊กเข้าโพรงและปิดปากโพรง จำนวน ๑๔ แม่พันธุ์และให้ผลผลิต ๑๑ แม่พันธุ์ (ร้อยละ ๗๙ ของแม่พันธุ์ที่เข้าโพรงรัง) ได้ลูกนกแก๊ก จำนวน ๑๗ ตัว และปี พ.ศ. ๒๕๕๓ มีแม่พันธุ์นกแก๊กทำรังและปิดปากโพรง จำนวน ๑๕ ตัว  และให้ผลผลิต ๑๔ แม่พันธุ์ (ร้อยละ ๙๓ ของแม่พันธุ์ที่เข้าโพรงรัง) ได้ลูกนกแก๊ก  ๑๗ ตัว

นกกก หรือ นกกาฮัง  ซึ่งเป็นนกเงือกขนาดใหญ่  ในฤดูการทำรังวางไข่ปี พ.ศ. ๒๕๕๓         มีแม่พันธุ์นกกก ทำรังและปิดปากโพรงรัง จำนวน ๑ ตัว และให้ผลผลิตลูกนกกก  ๑ ตัว

กิจกรรม

สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน  มีกิจกรรมที่จะสามารถร่วมสนับสนุนโครงการตามรอยเบื้องยุคลบาท ๘๔ พรรษา (ตามรอยพ่อ) ในปี พ.ศ. ๒๕๕๔ ดังนี้

1.      กิจกรรมตามรอยแม่นกเงือกผู้ยิ่งใหญ่

ในฤดูการทำรังวางไข่ปี พ.ศ. ๒๕๕๔ (มกราคม – พฤษภาคม ๒๕๕๔)  คาดว่าจะมีแม่พันธุ์นกแก๊ก เข้าโพรงรังและปิดปากโพรง ประมาณ ๑๕ แม่พันธุ์ และนกกก ไม่น้อยกว่า ๑ แม่พันธุ์  สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน มีเป้าหมายที่จะติดตั้งกล้องวงจรปิด บนโพรงรัง ของแม่พันธุ์นกเงือกเหล่านั้น  เพื่อศึกษาพฤติกรรมการทำรังวางไข่ของแม่พันธุ์นกเงือก  ซึ่งจะทำให้ทราบข้อเท็จจริงว่า  เมื่อแม่พันธุ์นกแก๊ก เข้าโพรงรังและปิดปากโพรง โดยขังตัวเองไว้ในโพรงรังแคบๆ เป็นเวลาประมาณ ๙๐ วัน และแม่พันธุ์นกกก ประมาณ ๑๒๐ วันนั้น
แม่พันธุ์นกเงือกเหล่านั้นทำอะไรบ้าง  วางไข่วันใด  กกไข่กี่วันไข่นกจึงฟักเป็นลูกนกเงือก  และยื่นปากออกมารับอาหารจากพ่อพันธุ์ที่รับภาระหาอาหารมาป้อนตลอดฤดูการทำรังวางไข่  วันละกี่ครั้ง  ถ่ายมูลวันละกี่ครั้ง  มีความยากลำบากเพียงใดในภาวะที่ต้องอยู่ในโพรงรังแคบๆ
เป็นที่น่าเสียดายว่า  สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน  อยู่นอกโครงข่ายการบริการระบบอินเตอเน็ตตามสาย  ทำให้ไม่สามารถเผยแพร่ภาพจากกล้องวงจรปิดเข้าสู่เว็บไซด์ของจังหวัดสระแก้ว เพื่อเผยแพร่สู่สาธารณชนได้   อย่างไรก็ตาม  ผู้สนใจสามารถร่วมกิจกรรมตามรอยแม่นกเงือกผู้ยิ่งใหญ่ ที่เสียสละความสุขส่วนตัว เข้าไปขังตัวเองอยู่ในโพรงรังแคบๆ เป็นเวลา ๓ – ๔ เดือนได้ โดยเฝ้าดูภาพจากกล้องวงจรปิด   ได้ที่สำนักงานสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน และในฤดูการทำรังวางไข่ปี พ.ศ. ๒๕๕๕ (มกราคม – พฤษภาคม ๒๕๕๕)    หากอาคารศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าสร้างเสร็จแล้ว ประชาชนผู้สนใจจะสามารถเข้าเยี่ยมชมภาพดังกล่าวได้ที่อาคารศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีฯ ซึ่งอยู่บริเวณริมถนนทางเข้าสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน สามารถเข้าเยี่ยมชมได้ทุกวันตลอดช่วงระยะเวลาการทำรังวางไข่ของนกเงือก

2. กิจกรรมตามรอยเป็ดก่า หลังปล่อยคืนป่า ที่ปางสีดา

กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช  ได้มอบหมายให้ทุกสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่า
จัดทำโครงการเพาะพันธุ์สัตว์ป่าเพื่อปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนจึงได้จัดทำโครงการเพาะพันธุ์เป็ดก่าเพื่อปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ เพื่อเสนอของบประมาณสำหรับดำเนินการในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ โดยมีเป้าหมายที่จะเพาะพันธุ์เป็ดก่า สัตว์ป่าที่หายากและใกล้จะสูญพันธุ์อย่างยิ่ง เพื่อปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ ที่อุทยานแห่งชาติปางสีดา  จำนวน ๒๐ ตัว  ซึ่งจะสามารถนำกิจกรรมดังกล่าวเข้าร่วมสนับสนุนโครงการตามรอยเบื้องยุคลบาท ๘๔ พรรษา (ตามรอยพ่อ) โดยให้ประชาชนผู้สนใจได้ร่วมกิจกรรมในวันปล่อยเป็ดก่าคืนสู่ธรรมชาติ  และสามารถติดตามศึกษาพฤติกรรมของเป็ดก่าภายหลังการปล่อยได้ตลอดเวลาที่เข้าเยี่ยมชมอุทยานแห่งชาติปางสีดา

3. กิจกรรมตามรอยเลียงผา สัตว์ป่าสงวน

“กูเกิ้ล” ลูกเลียงผา เพศเมีย ซึ่งถูกยิงที่อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี สัตวแพทย์ได้

ทำการผ่าตัดและรักษาบาดแผลจนหายดีแล้ว  จึงมอบให้สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนเลี้ยงดูจนเจริญเติบโตขึ้น  อย่างไรก็ตาม กูเกิ้ล ต้องเผชิญโลกตามลำพังโดยไม่มีแม่คอยชี้แนะ  ทำให้ต้องบาดเจ็บ จนกล้ามเนื้อซอกขาหน้าฉีก จากการกระโดดลงจากภูเขาจำลองที่เจ้าหน้าที่ได้จัดเตรียมไว้ให้   ชีวิตของ กูเกิ้ล จะเป็นอย่างไรต่อไป ผู้สนใจทุกท่านสามารถเข้าเยี่ยมชมได้ทุกวัน

“กูเกิ้ล” ลูกเลียงผา เพศเมีย ที่ถูกพรานป่าใจร้ายยิงที่อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี 

สัตวแพทย์ผู้ใจดีได้ทำการผ่าตัดและรักษาบาดแผลจนหายดีแล้ว จึงมอบให้สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนเลี้ยงดูจนเจริญเติบโตขึ้น  เจ้าหน้าที่ได้จัดเตรียมสภาพกรงเลี้ยงให้เหมาะสมกับการดำรงชีวิตของเลียงผา  สัตว์ป่าสงวนที่หายากในปัจจุบัน